درمان بی اشتهایی عصبی چگونه است؟

بی‌اشتهایی عصبی وضعیتی است که در آن شخص دچار کاهش شدید اشتها می‌شود، اما این بی‌اشتهایی به علت ابتلا به بیماری فیزیکی نیست. در این وضعیت، کاهش اشتها اغلب به علت فشارهای عصبی و استرس ناشی از مسائل روانی، اضطراب و یا افسردگی رخ می‌دهد. افرادی که دچار بی‌اشتهایی عصبی هستند ممکن است دچار کاهش وزن ناخواسته شوند و از احساس خستگی و ضعف نیز رنج ببرند. درمان بی‌اشتهایی عصبی معمولاً شامل مشاوره روان‌شناختی، درمان‌های روان‌درمانی، و تغییر در رفتارهای غذایی و زندگی می‌شود.

ویژگی‌های افراد مبتلا به بی‌اشتهایی عصبی 

افراد مبتلا به بی‌اشتهایی عصبی، برای کنترل وزن خود اهمیت زیادی قائل هستند و تلاش‌های بسیاری در این زمینه انجام می‌دهند. که ممکن است در زندگی آنها تداخل ایجاد کند. معمولا بی اشتهایی عصبی در نوجوانان نیز بیشتر دیده می شود. زیرا نوجوانان ممکن است با افزایش فشار همسالان بیشتر روبرو شوند و نسبت به انتقادات و حتی اظهارنظرهای گاه و بیگاه در مورد وزن یا فرم بدنشان حساس تر شوند. البته افراد در هر سنی می توانند به اختلال غذا خوردن دچار شوند؛ اگرچه در افراد بالای 40 سال نادر است. اما به طور کلی ویژگی‌های افراد مبتلا به بی‌اشتهایی عصبی عبارت است از:

بیشتر بخوانید: اشتهای کاذب و 10 راهکار برای از بین بردن آن

کاهش شدید در اشتها: این افراد تمایل به مصرف غذا را به میزان بسیاری از دست می‌دهند. حتی ممکن است تمایل خود را به مصرف غذاهای مورد علاقه نیز از دست دهند.

اضطراب و استرس: بیشتر افراد مبتلا به بی‌اشتهایی عصبی دچار اضطراب و استرس زیادی هستند، که ممکن است به دلیل مسائل روانی و فشارهای ذهنی ناشی از موقعیت‌های مختلف باشد.

نگرانی مفرط درباره وزن و ظاهر بدن: این افراد معمولاً نگران وزن و ظاهر بدن خود هستند و ممکن است تلاش کنند تا وزن خود را به روش‌های نامناسب کاهش دهند.

افسردگی: بسیاری از افراد مبتلا به بی‌اشتهایی عصبی دچار افسردگی هستند و ممکن است از احساس ناراحتی و بی‌نشاطی نیز رنج ببرند.

انعطاف‌پذیری کم در رابطه با غذا: این افراد ممکن است در رابطه با مصرف غذاها انعطاف‌پذیری کمی داشته باشند و بسیاری از مواد غذایی را از رژیم خود حذف کنند.

تغییرات در وزن: ممکن است افراد مبتلا به بی‌اشتهایی عصبی دچار تغییرات بسیاری در وزن شوند، از جمله کاهش وزن ناخواسته یا افزایش وزن به دلیل رفتارهای غذایی نامتعادل.
مصرف یا عدم مصرف غیر عادی غذا: برخی افراد ممکن است به دنبال رفع احساسات منفی خود با مصرف بیش از حد یا کمتر از حد غذا باشند.

علائم بی اشتهایی عصبی

مشاهده علائم و نشانه‌ها بی‌اشتهایی عصبی، می تواند دشوار باشد. زیرا آنچه که وزن کم بدن در نظر گرفته می‌شود برای هر فردی متفاوت است و برخی افراد دارای این اختلال ممکن است بسیار لاغر به نظر نرسند. هم چنین افراد مبتلا به بی اشتهایی عصبی،  اغلب لاغری، عادات غذایی و مشکلات جسمی خود را پنهان می‌کنند.

علائم جسمی

علائم و نشانه‌های جسمی بی‌اشتهایی عصبی ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• کاهش شدید وزن و ظاهر بسیار لاغر
• خستگی و بی‌خوابی شدید
• سرگیجه یا غش کردن
•  تغییر رنگ انگشتان مایل به آبی
•  موهای نرم و در حال نازک شدن و ریزش مو
• عدم قاعدگی یا قاعدگی نامنظم
•  یبوست و مشکلات گوارشی شدید
• خشکی پوست و تغییر رنگ پوست
• فشار خون پایین و عدم تحمل سرما
•  کمبود آب بدن و ورم دست و پا 
• زردی و پوسیدگی‌های دندانی

علائم عاطفی و رفتاری

علائم رفتاری و عاطفی افراد مبتلا به بی‌اشتهایی عصبی، ممکن است شامل تلاش برای کاهش وزن یا ایجاد محدودیت شدید در مصرف غذا به روش‌های زیر باشد:

• رژیم غذایی سخت یا روزه داری
• ورزش  بیش از حد
• پرخوری و بعد استفراغ خود خواسته 

افراد مبتلا به بی‌اشتهایی عصبی، معمولا با وزن غیر طبیعی بدن دست و پنجه نرم می کنند در حالی که افراد مبتلا به پرخوری عصبی، معمولا از وزن طبیعی یا بالاتر از حد طبیعی رنج می‌برند.

علل بی اشتهایی عصبی

علل دقیق بی اشتهایی عصبی ناشناخته است. مانند بسیاری از بیماری ها احتمالا ترکیبی از عوامل بیولوژیکی، روانشناختی و محیطی است. در ادامه به مهمترین عواملی که می‌تواند موجب بی اشتهایی عصبی شود اشاره خواهیم کرد:

عوامل بیولوژیکی

اگر چه هنوز مشخص نیست کدام ژن ها درگیر این مساله هستند اما ممکن است تغییرات ژنتیکی وجود داشته باشد، که باعث شود برخی از افراد در معرض خطر بیشتری برای بی اشتهایی قرار گیرند. برخی از افراد ممکن است تمایل ژنتیکی به کمالگرایی، حساسیت و … داشته باشند همه این تمایلات می‌تواند موجب بی اشتهایی عصبی شود.

عوامل روانشناسی

برخی از افراد مبتلا به بی اشتهایی عصبی، ممکن است دارای ویژگی های وسواسی باشند که رعایت رژیم های غذایی سخت و کنار گذاشتن غذا را با وجود گرسنگی برای آنها آسان می کند. آنها ممکن است تمایل زیادی به کمالگرایی داشته باشند که باعث می شود آنها فکر کنند که هرگز به اندازه کافی لاغر نیستند و ممکن است سطح اضطراب بالایی داشته باشند و برای کاهش آن، میزان غذاها را محدود کنند.

عوامل محیطی

فرهنگ مدرن به لاغری افراد تاکید دارد و موفقیت و ارزش را اغلب منوط بر لاغری و داشتن اندامی بدون افزایش وزن و چربی اضافه، می داند. هم چنین فشار همسالان هم به لاغری به ویژه در دختران جوان  دامن می زند.

عوامل خطر

بی اشتهایی عصبی بیشتر در خانوم ها و دختران جوان دیده می‌شود، با این حال پسران و مردان به طور روزافزون دچار اختلالات خوردن شده‌اند و احتمالا مربوط به فشارهای فزاینده اجتماعی است. بی اشتهایی عصبی در نوجوانان نیز بیشتر دیده می شود.

بیشتر بخوانید: رژیم غذایی و لاغری چیست

ژنتیک

تغییر در ژن های خاص ممکن است برخی از افراد خاص را در معرض خطر بی اشتهایی عصبی قرار دهد که در آن یکی از بستگان درجه یک، والدین خواهر برادر یا فرزند به این اختلال مبتلا هستند خطر بی‌اشتهایی عصبی در این افراذ بسیار بیشتر است.

رژیم گرفتن و گرسنگی

رژیم غذایی عامل خطر ابتلا شدن به اختلال خوردن است. شواهد زیادی وجود دارد که نشان می دهد بسیاری از علائم بی اشتهایی عصبی همانند علائم گرسنگی است. گرسنگی بر مغز تاثیر می گذارد و بر تغییرات خلقی، ایجاد اضطراب و کاهش حس هم تاثیر می‌گذارد. گرسنگی و کاهش وزن ممکن است نحوه عملکرد مغز در افراد آسیب پذیر را تغییر دهد و رفتارهای محدود کردن غذا را تداوم ببخشد و بازگشت به عادات غذایی معمول را دشوار کند.

تغییر و تحولات

تغییر و تحول در زندگی نظیر: شغل جدید، قطع رابطه، مرگ یا بیماری یکی از عزیزان، می‎تواند استرس عاطفی ایجاد کند و خطر بی اشتهایی عصبی را افزایش دهد.

بیشتر بخوانید: تغییرات اشتها در دوران قاعدگی

راه‌های پیشگیری از بی‌اشتهایی عصبی 

برای پیشگیری از بی‌اشتهایی عصبی، می‌توانید از راه‌های زیر استفاده کنید:

مدیریت استرس و اضطراب: تلاش کنید روش‌های مختلفی مانند تنفس عمیق، مدیتیشن، یوگا، و ورزش را برای کاهش استرس و اضطراب در زندگی‌تان اعمال کنید.

حفظ رژیم غذایی سالم: مطمئن شوید که رژیم غذایی‌تان حاوی تمامی گروه‌های غذایی مورد نیاز برای سلامتی است و از مصرف غذاهای سالم و متنوع بهره ببرید.

ایجاد روال‌های غذایی منظم: تلاش کنید که وعده‌های غذایی خود را به طور منظم و در زمان‌های مشخصی مصرف کنید تا از بی‌اشتهایی عصبی جلوگیری کنید.

ایجاد تعادل در زندگی: مطمئن شوید که وقت کافی برای استراحت، خواب کافی، و فعالیت‌های تفریحی دارید و میان کار و زندگی شخصی‌تان تعادل را حفظ کنید.

مشاوره با متخصص: اگر احساس می‌کنید که با مشکلات روانی مانند اضطراب، افسردگی، یا استرس مواجه هستید، بهتر است با متخصصان مشاوره کرده و درمان مناسب را دریافت کنید.

اجتناب از روش‌های کاهش وزن نامناسب: اگر نیاز به کاهش وزن دارید، از روش‌های سالم و منطقی برای کاهش وزن استفاده کنید و از روش‌های نامناسب و ناسالم که ممکن است باعث بی‌اشتهایی عصبی شوند، اجتناب کنید.

درمان بی اشتهایی عصبی

برای درمان بی‌اشتهایی عصبی، می‌توان از روش‌ها و اقدامات مختلفی استفاده کرد که در ادامه به برخی از این روش‌ها اشاره خواهیم کرد:

• مراجعه به یک متخصص روان‌شناس یا روان‌پزشک برای مشاوره و درمان روان‌درمانی می‌تواند در درمان بی‌اشتهایی عصبی موثر باشد.
• ایجاد روال‌های غذایی منظم و مصرف غذاهای سالم و متنوع می‌تواند به بهبود وضعیت بی‌اشتهایی عصبی کمک کند.
• در برخی موارد، پزشک ممکن است داروهایی آرام بخش و ضد اضطراب را تجویز کند که به کنترل اضطراب و استرس و بهبود وضعیت بی‌اشتهایی کمک می‌کنند.
• استفاده از روش‌های مختلفی مانند تمرینات تنفسی، مدیتیشن، یوگا و تمرینات آرام‌بخش می‌تواند به مدیریت استرس و اضطراب کمک کند و درمان بی‌اشتهایی عصبی را تسهیل کند.
• ایجاد تعادل بین کار و زندگی شخصی، تمرین و ورزش منظم، استراحت کافی، و فعالیت‌های تفریحی می‌تواند به بهبود وضعیت روحی و فیزیکی کمک کند و بی‌اشتهایی عصبی را کاهش دهد.

عوارض بی اشتهایی عصبی

بی اشتهایی عصبی می تواند عوارض بی شماری داشته باشد. در شدیدترین حالت، ممکن است کشنده باشد و مرگ ممکن است به طور ناگهانی رخ دهد حتی اگر کسی به شدت کمبود وزن ندارد. این عامل به دلیل تاثیر ریتم غیرطبیعی قلب (آریتمی قلب) یا عدم تعادل الکترولیتها است. مواد معدنی مانند سدیم، پتاسیم و کلسیم، تعادل مایعات و الکترولیت ها را در بدن شما حفظ می کنند. سایر عوارض بی اشتهایی عبارتند از کم خونی، مشکلات قلبی مانند افتادگی دریچه میترال، ریتم غیرطبیعی قلب یا نارسایی قلبی، از دست دادن استخوان یا توده استخوانی و خطر شکستگی را افزایش می‌دهد، از دست دادن عضله، در مردان و عدم قاعدگی در زنان، کاهش سطح هورمون تستسترون، مشکلات دستگاه گوارش، ناهنجاری های الکترولیت ها مانند پتاسیم خون پایین، سدیم و کلراید، مشکلات کلیوی از دیگر عوارض بی اشتهایی عصبی است.

اگر شخص مبتلا به بی اشتهایی عصبی به شدت دچار سوء تغذیه بشود عضوی از بدن از جمله مغز، قلب و کلیه ها آسیب می بیند، این آسیب حتی اگر بی اشتهایی تحت کنترل و درمان قرار بگیرد این خطر وجود دارد که کاملا برگشت پذیر نباشد و قرد سلامتی خود را از دست دهد.

علاوه بر انبوه عوارض جسمی، افراد مبتلا به بی اشتهایی عصبی در معرض سایر اختلالات بهداشت روانی  نیز هستند؛ شامل افسردگی،اختلالات دو قطبی، اختلال شخصیتی، اختلالات وسواس فکری و عملی، مصرف الکل و یا سواستفاده مصرف مواد، خودزنی، افکار خودکشی و یا اقدام به خودکشی باشد.

نتیجه گیری

بی‌اشتهایی عصبی وضعیتی است که در آن شخص دچار کاهش شدید در اشتها می‌شود، اما علت آن به عوامل فیزیکی یا بیماری فرد مربوط نیست و بیشتر جنبه روانی نظیر استرس، اضطراب یا افسردگی دارد.

با رعایت این راهکارها و اقدامات، می‌توانید از بی‌اشتهایی عصبی جلوگیری کرده و سلامت روان و فیزیکی خود را حفظ کنید.مهم است که درمان بی‌اشتهایی عصبی با توجه به علت و شدت آن، توسط یک تیم پزشکی متخصص و با مشورت مداوم با پزشک انجام شود.