اکثر ما در اطراف خود افراد پر خوری را دیدیم با اینکه هر چه می خورند لاغر هستند، هیچ رژیم غذایی خاصی ندارند و بدون آنکه نگران کالری غذاهای خود باشند هرگز چاق نمی شوند. در این مقاله از سایت دکتر سپیده مدعی نما، مشاوره تغذیه و لاغری، به این موضوع می پردازیم:
چرا برخی از افراد پر خور هر چه می خورند چاق نمی شوند؟
سوالی که در ذهن بسیاری از افراد است اینکه چگونه برخی با وجود خوردن غذاهای پرکالری و چرب وزن اضافه نمی کنند و چاق نمی شوند. سرانجام دانشمندان یکی از اسرار افراد لاغر را کشف کردند؛ یک اختلال ژنتیکی می تواند توضیح دهد که چرا برخی از افراد با اینکه می خورند لاغر می مانند و چنین چیزی ارتباطی به میزان ورزش یا باکتری های روده آنها ندارد. بر اساس یافته های این تحقیق، بعضی از افراد کدگذاری ژنتیکی متفاوت دارند، چنین چیزی به آنها کمک می کند برای مدت زمان خیلی طولانی وزن خود را ثابت نگه دارند، در حالی که سایر افراد با دریافت کالری اضافی وزن اضافه می کنند.
اکثر تحقیقاتی که در این زمینه انجام شده است تغییرات ژنتیکی را به چاقی مرتبط می دانند. اما این مطالعه یکی از اولین تحقیقاتی است که از منظر ژنتیک، مساله چاقی و لاغری را بررسی می کند و نتایج آن نشان می دهد افراد لاغر و سالم به طور کلی نازک و ظریف هستند. زیرا آنها ژن هایی دارند که هیچگاه اضافه وزن پیدا نمی کنند.
از میان افراد پر خور ولی لاغر، که در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفتند، محققین دریافتند که تقریبا سه چهارم آنها در خانواده خود سابقه خانوادگی لاغری سالم دارند. البته در پژوهش های آتی، دانشمندان می خواهند ژنها و مکانیسم های بیولوژیکی بیشتری را شناسایی کنند که به افراد در حفظ وزن مناسب کمک کند. البته ژنها همه چیز نیستند؛ همانطور که تحقیقات قبلی نشان داده است عوامل موثر در اینکه چه کسی چاق یا لاغر، باشد، متفاوت است؛ مثلا از سرعت متابولیسم گرفته تا ورزش یا وسوسه مصرف غذاهای چرب؛ با این حال ژنتیک یک عامل مهم در نظر گرفته می شود.
این مطالعه نمی گوید لاغری و چاقی به ژنتیک بستگی دارد. اما نشان می دهد که مثلا مصرف برگرها و چیپس ها، امروزه منجر به افزایش وزن برای افراد مختلف می شود و این افراد به واسطه نوع ژن آنها، بعد مدت زمانی چاق می شوند، افراد لاغری هم هستند علاقه چندانی به غذا ندارند ولی باز افراد لاغری هستند آنچه را دوست دارند می خورند و وزن آنها هرگز اضافه نمی شود.
با این حال اگر بتوانیم ژن هایی که مانع افزایش وزن آنها می شود، را پیدا کنیم می توانیم این ژن ها را مورد هدف قرار دهیم تا استراتژی های جدیدی برای کاهش وزن پیدا کنیم و به عنوان مشاوره تغذیه به افرادی که مشکل چاقی دارند کمک کنیم.
ژن لاغری
دانشمندان ژن مرتبط با لاغری را شناسایی کردند که ممکن است در مقاومت بدن به افزایش وزن، کمک کند. تحقیقات نشان داده است که با بررسی بیش از 47 هزار نفر در استونیا، ژنی را در ارتباط با لاغری مشخص کردند که در مقاومت به افزایش وزن به طور متابولیکی نقش ایفا می کند. مطالعات نشان داده است تاثیر این ژن به صورتی است که در تنظیم انرژی دخالت دارد و منجر به لاغر شدن می شود. از سوی دیگر خیلی از افراد از طریق رژیم گرفتن، انجام ورزش های سنگین و سخت، رفتن به کلاس های جیم و خیلی کارهای متنوع دیگر تلاش می کنند به تناسب اندام دلخواه خود برسند، در مقابل برخی از افراد پر خور هم هر چقدر هم می خورند لاغر می مانند. در مطالعه ای در یک ژورنال آورده شده که همین تیم بر روی 47 هزار نفر افراد لاغر بررسی کردند و تاثیر ژن را در مقاومت آنها به افزایش وزن کشف کردند. افرادی که این ژن را دارند با اینکه بسیار غذا می خورند و هیچ گونه کم خوری ندارند، باز هم وزن آنها ثابت می ماند و اضافه نمی شود.
به عنوان مثال یکی از تیم های تحقیقاتی در این زمینه از دانشگاه کمبریج در انگلستان، دانشمندی به نام صدف ساو فاروبی توضیح می دهد که عجله در قضاوت و انتقاد از مردم نسبت به وزن شان خیلی آسان است. فردی با BMI کم را با یک فرد چاق با BMI خیلی بالا و فرد کنترل کننده با وزن طبیعی را در سه گروه بررسی کردند. انها هم چنین برای رد سایر عوامل سبک زندگی، که می توانند به طور قابل توجهی موثر باشند مانند اختلالات خوردن به پرسشنامه های سبک زندگی پرداختند. محققان دریافتند که چیزی به نام امتیاز خطر ژنتیکی در افراد چاق بسیار بالاتر از افراد لاغر است. به عبارت دیگر افراد لاغر ژن هایی که احتمال ابتلا به چاقی را افزایش می دهد، به تعداد کمتری دارند. این تیم علاوه بر اینکه با انواع مختلف ژنتیکی که قبلا با چاقی مرتبط بودند، مواجه شده، انواع ژن های جدیدی در ارتباط با چاقی و همچنین لاغری سالم پیدا کردند.
این تحقیقات از سویی نشان داد که موش ها و پرندگانی که مورد آزمایش قرار گرفتند و بدون ژن ALK (لاغر) بودند و در برابر رژیم القا شده برای چاقی، مقاومت می کردند. با این وجود علی رغم این دانش، همان رژیم و همان فعالیت های فیزیکی، به نسبت وزن های نرمال در موش ها و پرندگانی که با ALK بودند، مقایسه ای انجام شد. وزن پایین تری داشتند و چربی بدن شان کم بود. این تیم به این نتیجه رسید که ALK به میزان زیادی در مغز اثر دارد، نقشی در ساخت بافت چربی در مغز ایجاد می کند و باعث می شود که چربی بیشتری از غذا بسوزد.
محققان می گویند که درمانگرها در آینده می توانند از این ژن کمک بگیرند تا با چاقی مبارزه کنند. اگر شما در این مورد فکر کنید واقعیت این است که با حذف ژن ALK و کاهش عملکرد آن، می توان فهمید که می توان لاغر ماند یا خیر. مهارکننده های ژن ALK در درمان سرطان قبلا استفاده می شده اند. این یک هدف قابل تامل است که در آینده بتوانیم با مهار ALK به این مهم واقعا برسیم. تحقیقات بیشتری لازم است که آیا بدانیم این مهار کننده ها با این هدف اثربخش هستند یا خیر. این تیم تحقیقاتی همچنین این طرحها را ریختند که چگونه نورونها یا اعصاب بر ژنهای ALK در مغز تاثیر دارند و آن را تنظیم می کنند، به عنوان یک سطح مولکولی در مغز و تعادلش در متابولیسم اثر دارند و لاغری را تسریع می کنند.
علت انتخاب این گروه تحقیق در استوانیا در این مقاله، گسترش گروه های سنی مختلف در این ناحیه بوده، هم چنین وضعیت فنوتیپ و ژن بسیار قوی، در آنها بوده است. البته این تحقیق بدون مشکل نبوده است و نیاز به مقایسه این تحقیق در جمعیت های دیگر هم داریم.
این تحقیق از این جهت یونیک و منحصر به فرد بوده است زیرا به طور همزمان به بررسی تاثیر ژن و لاغری و بررسی آنها در حیوانات و انسانها پرداختند و این تیم تحقیقاتی این پژوهش را مهم دانستند زیرا توانستند از موجود زنده و همزمان از موش و پرندگان در مطاله خود استفاده کردند و در نتیجه همزمان یک انقلابی در فکر و تاثیر ژن ALK بر لاغری پیدا کردند.
نتیجه گیری
در اطرافیان خود اکثر افراد پر خور و لاغر می بینیم که از طریق گرفتن انواع رژیم های لاغری، ورزش های سخت و مدیریت سبک زندگی خود به کنترل وزن پرداختند و توانستند لاغر بمانند. اگر چه افرادی هستند با وجود مراعات نکردن های غذایی و عدم کنترل وزن خود لاغر هستند و هیچگاه افزایش وزن پیدا نمی کنند. جدیدترین تحقیق که به بررسی این موضوع پرداخته است نشان داده است افرادی که با وجود خوردن غذاهای مختلف چاق نمی شوند و برای کاستن کالری های دریافتی بیش از حد فعالیت خاصی انجام نمی دهند دارای ژن ALK هستند. این ژن موجب می شود بدن در برابر افزایش وزن مقاومت کند و مانع از ان می شود بدن چربی های اضافی را ذخیره کند.