اختلال پرخوری به حالتی گفته می‌شود که فرد به طور مکرر و بدون احساس کنترل، مقادیر زیادی غذا را در مدت زمان کوتاه می‌خورد، حتی زمانی که احساس گرسنگی ندارد. این وضعیت با احساس شرم، گناه یا نارضایتی پس از پرخوری همراه است. برخلاف اختلالات دیگری مانند بولیمیا، افراد مبتلا به اختلال پرخوری پس از خوردن غذا از روش‌های جبرانی مانند استفراغ یا ورزش شدید استفاده نمی‌کنند.این اختلال فراتر از یک عادت غذایی نادرست است؛ به نوعی، بدن و ذهن را درگیر یک چرخه معیوب از مصرف غذا و احساسات منفی می‌کند. افراد مبتلا معمولاً برای فرار از استرس، اضطراب یا احساسات منفی به پرخوری پناه می‌برند، اما این عمل منجر به تقویت احساس گناه و ناراحتی بیشتر می‌شود.در این مقاله با هم به علائم، علل ابتلا، خطرات این اختلال و همچنین نحوه دریافت کمک و حمایت برای غلبه بر آن می پردازیم.
اختلال پرخوری چیست و چه علائمی دارد؟
افراد مبتلا به BED ممکن است حتی در شرایطی که گرسنه نباشند در مدت زمان کوتاهی حجم زیادی غذا بخورند. استرس یا فشار روحی و عاطفی اغلب در ابتلا به این اختلال نقش دارند و می توانند باعث شروع یک دوره پرخوری افراطی در فرد شود.ممکن است فرد در حین پرخوری احساس رهایی یا تسکین کند اما پس از آن احساس شرم یا از دست دادن کنترل را تجربه کند.
بیشتر بخوانید: سندرم پرخوری شبانه
علائم اختلال پر خوری
اختلال پرخوری به وضعیت خاصی اشاره دارد که فرد به‌طور مکرر و بدون احساس کنترل، مقادیر زیادی غذا را در مدت زمان کوتاه مصرف می‌کند. این اختلال می‌تواند تأثیرات عمیق‌تری بر سلامت جسمی و روانی فرد داشته باشد. علائم اختلال پرخوری شامل موارد زیر است:
خوردن مقادیر زیاد غذا در مدت زمان کوتاه: فرد به‌طور غیرقابل کنترل مقدار زیادی غذا مصرف می‌کند، حتی زمانی که احساس گرسنگی ندارد.
حس عدم کنترل در هنگام خوردن: فرد احساس می‌کند که نمی‌تواند بر روی میزان غذا خوردن خود کنترل داشته باشد، حتی اگر بخواهد متوقف شود.
خوردن سریعتر از حد معمول: غذا خوردن به‌سرعت و بدون لذت بردن از طعم و مزه غذا.
خوردن حتی زمانی که احساس سیری وجود دارد: فرد ادامه می‌دهد به خوردن غذا حتی زمانی که کاملاً سیر شده است.
خوردن به‌تنهایی به دلیل احساس شرم یا گناه: فرد ممکن است به خاطر شرم از رفتار خود، غذا خوردن را در تنهایی انجام دهد و از دیگران پنهان کند.
احساس گناه، ناراحتی یا خجالت پس از خوردن: فرد معمولاً پس از خوردن مقادیر زیاد غذا، احساس گناه، نارضایتی یا افسردگی می‌کند.
تغییرات در وزن بدن: اختلال پرخوری می‌تواند منجر به افزایش وزن و چاقی یا نوسانات وزن شود.
مسائل عاطفی و روانی: مشکلاتی مانند اضطراب، افسردگی و استرس ممکن است همزمان با اختلال پرخوری وجود داشته باشد یا به آن مرتبط باشد.
احساس بی‌هدفی در رفتار غذایی: فرد ممکن است نتواند هدف خاصی برای پرخوری پیدا کند و این رفتار به صورت عادتی تکراری در بیاید.
عدم استفاده از روش‌های جبرانی: بر خلاف اختلال بولیمیا، افراد مبتلا به اختلال پرخوری از روش‌های جبرانی مانند استفراغ، استفاده از ملین‌ها یا ورزش شدید برای جبران پرخوری استفاده نمی‌کنند.
بیشتر بخوانید: بهترین روش لاغری با کنترل وعده شام
مواردی که پزشک در تشخیص اختلال پرخوری باید مد نظر قرار دهد
برای اینکه یک پزشک متخصص بتواند اختلال پر خوری را تشخیص دهد، فرد باید سه مورد و یا بیشتر از سه مورد از علائم زیر را داشته باشد:
- غذا خوردن بسیار سریعتر از حد معمول
- غذا خوردن به محض اینکه فرد احساس ناراحتی کند
- غذا خوردن تا جایی که فرد به طرز آزار دهنده ای احساس سیری زیاد کند
- خوردن مقادیر زیادی غذا، بدون داشتن احساس گرسنگی
- تنهایی غذا خوردن به دلیل احساس خجالت و شرم
- احساس گناه یا انزجار از خود
افراد مبتلا به این اختلال اغلب در مورد پرخوری، شکل بدن و وزن خود احساس ناراحتی و خجالت شدید می کنند.
بیشتر بخوانید: پراشتهایی عصبی؛ علائم و درمان آن
چه چیزی باعث اختلال پرخوری می شود؟
اختلال پرخوری (Binge Eating Disorder) یک وضعیت پیچیده است که می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود که هنوز دلیل قطعی آن شناخته شده نیست. عوامل روان‌شناختی، بیولوژیکی، اجتماعی و محیطی می‌توانند نقش‌های مهمی در ایجاد و ادامه این اختلال ایفا کنند. در اینجا به بررسی دلایل اصلی ایجاد اختلال پرخوری می‌پردازیم:
دید فرد نسبت به بدن خود
افراد مبتلا به BED اغلب دید و تصویری بسیار منفی نسبت به بدن خود دارند. نارضایتی از فرم و ظاهر بدن و رژیم غذایی به ایجاد این اختلال کمک می کند.
پرخوری
افراد مبتلا به این اختلال اغلب پرخوری را به عنوان اولین علامت این اختلال گزارش می کنند. این امر شامل پرخوری در دوران کودکی و نوجوانی می شود.
جنسیت
بروز اختلال BED در زنان بیشتر از مردان است. در ایالات متحده، 3.6٪ از زنان و 2.0٪ از مردان در مقطعی از زندگی خود اختلال BED را تجربه می کنند. این ممکن است به دلیل عوامل بیولوژیکی زیربنایی باشد.
تغییرات در مغز
نشانه هایی مبنی بر اینکه افراد مبتلا به BED ممکن است تغییراتی در ساختار مغز خود داشته باشند وجود دارد. این تغییرات منجر به افزایش واکنش شدید به غذا و داشتن کنترل کمتر بر روی خود می شود.
ژنتیک
افراد مبتلا به BED ممکن است حساسیت بیشتری نسبت به دوپامین داشته باشند. دوپامین یک ماده شیمیایی در مغز است که مسئول احساس پاداش و لذت در انسان است. از لحاظ بحث ژنتیکی بودن، همچنین شواهدی قوی مبنی بر ارثی بودن این اختلال وجود دارد.
اندازه بدنی
تقریباً 50 درصد از افراد مبتلا به اختلال BED از چاقی نیز رنج می برند و 25 تا 50 درصد از بیمارانی که به دنبال جراحی کاهش وزن هستند، عوامل زمینه ساز ابتلا به BED را دارند. مشکلات وزنی ممکن است هم علت و هم نتیجه این اختلال باشد.
عوامل روان‌شناختی
اختلالات روانی: اختلالات روانی مانند اختلالات شخصیت، اضطراب عمومی و اختلالات در تنظیم عواطف می‌توانند به پرخوری منجر شوند.
استرس و اضطراب: فشارهای روزمره، استرس‌های کاری یا مشکلات زندگی شخصی می‌توانند فرد را به استفاده از غذا به‌عنوان وسیله‌ای برای فرار از احساسات منفی سوق دهند.
افسردگی: احساسات منفی، افسردگی و نارضایتی از خود می‌تواند به پرخوری منجر شود، چرا که فرد ممکن است برای تسکین عواطف منفی خود به غذا پناه ببرد.
عوامل بیولوژیکی
تنظیم هورمونی: مشکلات در تنظیم هورمون‌های مرتبط با گرسنگی و سیری، مانند لپتین و گرلین، می‌تواند به پرخوری منجر شود.
ژنتیک: تحقیقات نشان داده‌اند که عوامل ژنتیکی ممکن است نقش مهمی در پیش‌زمینه اختلال پرخوری داشته باشند. وجود تاریخچه خانوادگی از اختلالات غذایی می‌تواند فرد را در معرض خطر بیشتری قرار دهد.
اختلالات شیمیایی مغز: ناهنجاری‌های شیمیایی مغز، به ویژه در سیستم‌های مربوط به پاداش و کنترل عواطف، می‌تواند به پرخوری و عدم کنترل بر خوردن منجر شود.
عوامل محیطی و اجتماعی
- تأثیرات فرهنگی و اجتماعی: فشارهای فرهنگی و رسانه‌ای درباره ایده‌آل‌های زیبایی و استانداردهای غیرواقعی بدن می‌تواند به احساس ناکامی و پرخوری منجر شود.
- تغییرات در سبک زندگی: تغییرات در سبک زندگی، مانند تغییرات بزرگ در شغل یا زندگی شخصی، می‌تواند به پرخوری منجر شود.
محیط خانواده و اجتماعی: تعاملات خانوادگی و اجتماعی، مانند الگوهای غذایی خانوادگی یا فشارهای اجتماعی، می‌تواند بر رفتارهای غذایی فرد تأثیر بگذارد.
عوامل رفتاری
- عادات غذایی نامناسب: الگوهای غذایی نادرست، مانند خوردن غذاهای پرکالری و کم‌پروتئین، می‌تواند باعث ایجاد عادات پرخوری شود.
تنظیم نادرست احساسات: افرادی که نمی‌توانند به درستی احساسات خود را مدیریت کنند، ممکن است از غذا به‌عنوان وسیله‌ای برای تسکین استفاده کنند.
عوامل پزشکی
- اختلالات هورمونی و متابولیکی: برخی اختلالات هورمونی و متابولیکی می‌توانند به تغییرات در اشتها و الگوهای خوردن منجر شوند.
داروها و درمان‌ها: مصرف برخی داروها یا درمان‌ها می‌تواند تأثیراتی بر اشتها و رفتار غذایی داشته باشد.
بیشتر بخوانید: بی‌اشتهایی عصبی
نقش متخصص تغذیه در درمان اختلال پر خوری
متخصص تغذیه نقش کلیدی و مهمی در درمان اختلال پرخوری (Binge Eating Disorder) ایفا می‌کند. درمان این اختلال نیازمند یک رویکرد چندجانبه است که شامل تغییرات در رفتار غذایی، تنظیم رژیم غذایی مناسب و مدیریت عواطف می‌شود. نقش متخصص تغذیه در این فرآیند به شرح زیر است:
بررسی و تحلیل رفتارهای غذایی
- ارزیابی عادات غذایی: متخصص تغذیه با بررسی دقیق عادات غذایی و الگوهای خوردن فرد، کمک می‌کند تا محرک‌های پرخوری شناسایی شوند.
- تعیین الگوهای مصرف: تحلیل زمان‌ها، مکان‌ها و شرایطی که فرد در آنها دچار پرخوری می‌شود، به طراحی برنامه درمانی کمک می‌کند.
توسعه برنامه غذایی مناسب
- طراحی رژیم متعادل: متخصص تغذیه یک برنامه غذایی متعادل و مناسب برای نیازهای فردی ایجاد می‌کند تا اطمینان حاصل شود که فرد به تغذیه مناسب دست می‌یابد و از کمبود مواد مغذی جلوگیری شود.
- تعیین وعده‌های غذایی منظم: ایجاد و پایبندی به وعده‌های غذایی منظم می‌تواند به کاهش احساس گرسنگی و کاهش احتمال پرخوری کمک کند.
آموزش مدیریت اشتها
- شناخت علائم گرسنگی و سیری: متخصص تغذیه به فرد آموزش می‌دهد که چگونه علائم واقعی گرسنگی و سیری را شناسایی کند و به آن پاسخ دهد.
- آموزش تکنیک‌های مدیریت اشتها: تکنیک‌هایی مانند استفاده از وعده‌های غذایی کوچک‌تر و تغذیه آگاهانه می‌تواند به فرد کمک کند تا بهتر با احساسات و اشتهاهای خود مقابله کند.
پشتیبانی از تغییر رفتار
تنظیم اهداف و پیگیری پیشرفت: متخصص تغذیه با تنظیم اهداف واقع‌بینانه و پیگیری پیشرفت، فرد را در مسیر درمان و تغییر رفتار غذایی حمایت می‌کند.
استفاده از تکنیک‌های رفتار درمانی: تکنیک‌هایی مانند شناسایی محرک‌ها، مدیریت استرس و استفاده از استراتژی‌های مقابله‌ای به فرد کمک می‌کند تا رفتارهای پرخوری را مدیریت کند.
آموزش و مشاوره عاطفی
- آموزش مدیریت عواطف: متخصص تغذیه به فرد آموزش می‌دهد که چگونه احساسات خود را بهتر مدیریت کند و از غذا به‌عنوان وسیله‌ای برای مقابله با عواطف استفاده نکند.
- پشتیبانی عاطفی: ارائه پشتیبانی عاطفی و مشاوره می‌تواند به فرد در مقابله با احساسات منفی و تقویت اعتماد به نفس کمک کند.
همکاری با سایر متخصصان
- هماهنگی با روان‌شناسان و پزشکان: متخصص تغذیه ممکن است با سایر اعضای تیم درمان، مانند روان‌شناسان و پزشکان، همکاری کند تا یک رویکرد جامع و هماهنگ برای درمان اختلال پرخوری ارائه دهد.
- مراجعه به متخصصان دیگر: در صورت نیاز، متخصص تغذیه ممکن است فرد را به سایر متخصصان برای درمان مشکلات روانی یا پزشکی مرتبط ارجاع دهد.
آموزش درباره تغذیه آگاهانه
آموزش تغذیه آگاهانه: معرفی تکنیک‌های تغذیه آگاهانه که به فرد کمک می‌کند تا با تمرکز و توجه به غذا خوردن بپردازد و از لذت‌های واقعی غذا بهره‌مند شود.
نکاتی برای کمک به افراد مبتلا به اختلال پرخوری
هر چه مدت طولانی تری یک اختلال خوردن تشخیص داده نشده و درمان نشده باقی بماند، غلبه بر آن دشوارتر خواهد بود، بنابراین از عزیزتان بخواهید که تحت درمان قرار گیرد.
حامی آنها باشید. سعی کنید بدون قضاوت به حرفای آنها گوش دهید این اطمینان را به آنها بدهید که تمایل دارید به صحبت هایشان گوش دهید. اگر عزیزتان در مسیر بهبودی دچار لغزش شد، به او یادآوری کنید که به این معنا نیست که نمی‌تواند برای همیشه پرخوری را ترک کند.
از توهین، یا ایجاد احساس گناه در این افراد خودداری کنید. پرخورها به اندازه کافی نسبت به خود و رفتارشان احساس بدی دارند. قضاوت یا اولتیماتوم دادن به یک پرخور فقط باعث افزایش استرس و بدتر شدن وضعیت وی می شود. در عوض به آنها بفهمانید که به سلامت و شادی آن شخص اهمیت می دهید و همچنان در کنارشان خواهید بود.
نتیجه‌گیری
متخصص تغذیه نقش بسیار مهمی در درمان اختلال پرخوری دارد. با ارائه برنامه‌های غذایی مناسب، آموزش مدیریت اشتها و عواطف، و پشتیبانی از تغییرات رفتاری، متخصص تغذیه به فرد کمک می‌کند تا به یک سبک زندگی سالم‌تر و متعادل‌تر دست یابد و بر اختلال پرخوری غلبه کند. درمان این اختلال نیازمند یک رویکرد جامع و چندجانبه است که شامل همکاری نزدیک با متخصصان مختلف و اجرای تغییرات پایدار در رفتار غذایی و روانی است.